අරාබි ජන සාහිත්‍යයේ එන අද්භූත ප්‍රාණීන්

 

අරාබි ජන සාහිත්‍යය ගැන ගොඩක් දෙනෙක් දන්නවා. විශේෂයෙන්ම අරාබි නිසොල්ලාසය හරහා. වෙනත් ඕනෙම ජන සාහිත්‍යයක වගේ අරාබි ජන සාහිත්‍යයේත් විවිධ අද්භූත ප්‍රාණීන් ගැන සඳහන් වෙනවා. මේ ඒ අතරින් කීපයක්.

ජින් (Jinn)

ජින් තමයි වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ සහ සුලභවම හමුවෙන අද්භූත ප්‍රාණියා. අපිට වඩාත්ම හුරුපුරුදු ජින් එන්නේ ඇලඩින් ගේ කතාවේ "පහනේ භූතයා" විදිහට.

ජින් කියලා හඳුන්වන අද්භූත ප්‍රාණියා සිංහල ජන සාහිත්‍යයේ එන භූතයෙක්ට සමානයි. "ජින්" කියන අරාබි වචනයේ "නොපෙනෙන" කියන එකට සමාන තේරුමක් තියෙනවා. ඒ අනුව ජින් කියල හඳුන්වන්නේ අපිට සාමාන්‍යයෙන් නොපෙනෙන ප්‍රාණියෙක්.

ජින් විවිධ ස්වරූප වලින් පෙනී සිටින්න පුළුවන්. වඩාත්ම සුලභව ජින් පෙනී සිටින්නේ සතෙකුගේ ස්වරූපයෙන්. බොහෝ විට බල්ලෙක් හෝ සර්පයෙක් විදිහට. වෙනත් සත්තුන්ගේ වේෂයෙනුත් ජින් පෙනී සිටින්න පුළුවන්. ඊට අමතරව ජින් ට වැලි කුණාටුවක්, හෙවනැල්ලක් වගේ සොබාවික සංසිද්ධියක ස්වරූපයෙනුත් ජින් පෙනී සිටිනවා. සමහර විට මනුෂ්‍ය ස්වරූපයට සමාන, ඒත් 100% සමාන නොවන ස්වරූපයෙනුත් ජින් පෙනී සිටින්න පුළුවන්.

ජින් බොහෝ වෙලාවට මොකක් හරි භාණ්ඩයක් හෝ තැනකට සම්බන්ධව තමයි ජීවත් වෙන්නේ (උදා : පහනක්). ජින් සමහර විට මිනිහෙක්ට "වැහෙන්න" පුළුවන්. බොහෝ විට ජින් මිනිස්සුන්ට හානි කරනවා. ඒත් සමහර ජින් (ඇලඩින්ගේ කතාවේ එන ජින් වගේ) මිනිස්සුන්ට උදව් කරන්නත් පුළුවන්.

ජින් සංකල්පය "ජීනී" (genie) විදිහට බටහිර සංස්කෘතියට ඇතුල් වෙලා තියෙනවා.

විවිධ ප්‍රභේද වල ජින් අපිට අරාබි ජන සාහිත්‍යයේ හමුවෙනවා.

හින් (Hinn)

"හින්" කියන අරාබි වචනයේ තේරුම "කුඩා". හින් කියල හඳුන්වන්නේ එතරම් බලවත් නොවන ජින් ප්‍රභේදයක්. 

හින් හැමවෙලේම පෙනී සිටින්නේ සතෙක් විදිහට. බොහෝ විට පුල්ලි වැටුනු හෝ තනි කළුපාට බල්ලෙක් වගේ.

ගූල් (Ghul)

"ගූල්" කියන අරාබි වචනයේ තේරුම "පැහැර ගන්නා". ගූල් කියලා හඳුන්වන්නේ ඉතා බලවත් වගේම නපුරු ජින් ප්‍රභේදයක්.

ගූල් සිංහල ජන සාහිත්‍යයේ එන යක්ෂයාට ඉතා සමානයි. බොහෝ විට ගූල් ජීවත් වෙන්නේ සොහොන් බිම් ආශ්‍රිතව හෝ පාළු කාන්තාරයේ. ගූල් ට මනුෂ්‍යය වේෂයෙන්, රාක්ෂ වේෂයෙන් හෝ සත්ව වේෂයෙන් පෙනී සිටින්න පුළුවන්. 

ගූල් හැම වෙලේම මිනිස්සුන්ට හානිකර නපුරු ප්‍රාණියෙක්. මිනිස්සු මරන්න, මිනිස්සුන්ගේ ලේ බොන්න සහ මල මිනී ආහාරයට ගන්න ගූල් ප්‍රසිද්ධයි.

ගූල් සංකල්පය Ghoul විදිහට බටහිර සංස්කෘතියට ඇතුල් වෙලා තියෙනවා.

මාරිද් (Marid)

"මාරිද්" කියන්නේ ඉතා බලවත් ජින් ප්‍රභේදයක්. මාරිද් බලවත් වුනත් මිනිස්සුන්ට හානිකර නෑ. ඒ වගේම විවිධ උපක්‍රම මගින් මාරිද් මිනිස්සුන්ට සේවය කරන්න යොදා ගන්න පුළුවන්. සොලමන් රජතුමා තමාගේ දේවස්ථානය හදන්න මාරිද් භූතයන් විශාල ප්‍රමානයක් යොදාගත්ත බව කියැවෙනවා.

අපිට හුරුපුරුදු ඇලඩින් කතාවේ එන මුද්දේ භූතයා සහ පහනේ භූතයා මාරිද් ලා.

ඉෆ්‍රීත් (Ifrit)

"ඉෆ්‍රීත්" කියන්නේ තවත් ඉතා බලවත් ජින් ප්‍රභේදයක්. පොළවේ ඇතුලේ ජීවත් වෙන ඉෆ්‍රීත් සමහර වෙලාවට පොළව මතුපිටට ඇවිල්ලා මිනිස්සුන්ට හානි කරනවා. ඉෆ්‍රීත් ඉතාම කපටි සහ නපුරු සොබාවයකින් යුක්තයි. සමහර වෙලාවට ඉෆ්‍රීත් පෙනී සිටින්නේ ගිනිසිළු වලින් හැදුනු පියාපත් එක්ක.

ෂික් (Shiqq)

"ෂික්" කියන්නේ දුර්වල ජින් ප්‍රභේදයක්. මිනිස්සුන්ට ඒතරම් හානියක් නොකරන ෂික් මිනිස්සු බය කරනවා, කෑම හොරකම් කරනවා වගේ දේවල් කරන්න පුළුවන්.

ෂික් ගේ ස්වරූපය වර්ධනය නොවුනු මිනිහෙක් වගේ. බොහෝ විට ෂික්ගේ බෙල්ල, පපුව සහ බඩ නියමාකාරයෙන් වර්ධනය වෙලා නෑ. මේ නිසා ෂික් අර්ධ මනුෂ්‍යයෙක් ගේ පෙනුම ගන්නවා.

නස්නස් (Nasnas)

"නස්නස්" කියන්නේ තවත් දුර්වල ජින් ප්‍රභේදයක්. මිනිස්සුන්ට හානියක් කරන්නේ නෑ.

නස්නස් ගේ ස්වරූපය මිනිහෙක් වගේ. ඒත් තියෙන්නේ මුහුණෙන් අඩක්, එක අතක් සහ එක කකුලක් පමණයි. නස්නස් ගමන් කරන්නේ එක කකුලෙන් පැන පැන. සාමාන්‍යය මනුස්සයෙක් දුවන තරම් වේගයෙන් මේ විදිහට පැන පැන යන්න නස්නස්ට පුළුවන්.

සමහර තැන්වල දැක්වෙන විදිහට නස්නස් උපදින්නේ ෂික් සහ මනුෂ්‍යෙක් අතර සංවාසයෙන්.

පාලිස් (Palis)

"පාලිස්" කියන්නේ කාන්තාරයේ ජීවත් වෙන ජින් ප්‍රභේදයක්. නපුරු, මිනිස්සුන්ට හානිකර ප්‍රාණියෙක්.

කාන්තාරයේ ගමන් කරන මිනිස්සු රාත්‍රියට නිදාගන්න විට ඔවුන්ගේ දෙපා අනාවරය වෙලා තිබුනොත් පාලිස් ඔවුන්ගේ යටිපතුල් ලෙවකාලා ඔවුන්ගේ ලේ උරා බොනවා.

නමුත් පාලිස් ඉතාම මෝඩයි සහ ලෙහෙසියෙන් රවට්ටන්න පුළුවන්.

සිලාත් (Silaat)

"සිලාත්" කියන්නේ ඉතාම නපුරු ඉතාම කපටි සහ ඉතාම දක්ෂ ජින් ප්‍රභේදයක්. 

සිලාත් ට නියම ස්වරූපයක් නෑ. විවිධ වේෂයෙන් පෙනී සිටින්න සිලාත් ට පුළුවන්. බොහෝ විට සිලාත් පෙනී සිටින්නේ සුරූපී කාන්තාවක් හෝ මහළු කාන්තාවක් විදිහට. සිලාත් බොහෝ විට ජීවත් වෙන්නේ පාළු කාන්තාර වල. කාන්තාරයේ ගමන් කරන මගීන් රවටාගෙන ඔවුන් මරා දාන්න සිලාත්ට පුළුවන්.

හතීෆ් (Hatif)

"හතීෆ්" කියන්නේ ඉතාම අද්භූත සොබාවයක් ගන්න ප්‍රාණියෙක්. හතීෆ්ට ශරීරයක් නෑ. තියෙන්නේ කටහඬක් පමණයි. පාළු කාන්තාරයේ තනිවම ගමන් කරන මගීන්ට සමහර වෙලාවට හතීෆ් ගේ හඬ ඇහෙනවා.

ජින් ට අමතරව තවත් මිත්‍යා ප්‍රාණීන් අපිට අරාබි ජන සාහිත්‍යයේ හමුවෙනවා. නමුත් මේ ප්‍රාණීන් ජින් වගේ අද්භූත (supernatural) ප්‍රාණින් නෙවෙයි. පියවි ලෝකයේ ජීවත් වෙනවා කියල විශ්වාස කරන ප්‍රාණීන්.

දන්දන් (Dandan)

"දන්දන්" කියන්නේ මුහුදේ ජීවත් වෙන ලොකුම මාළුවා. නැවක් එක කටකට ගිලලා දාන්න දන්දන්ට පුළුවන්.

අන්කා (Anqa)

"අන්කා" කියන්නේ විශාල කුරුල්ලෙක්. අන්කා මිනිස්සුන්ට පේන්න එන්නේ ඉතාම කලාතුරකින්. අන්කා ජීවත් වෙන්නේ "හිරු බැසයන තැන".

අන්කාට ඉතා ලස්සන සහ දිග බෙල්ලක් තියෙනවා. ඒ වගේම ලස්සන පිහාටු වලින් යුත් පියාපත් හතරක් තියෙනවා. අන්කා ගේ මුහුණ මිනිස් මුහුණකට සමානයි.

අල්-මිරාජ් (Al-Miraj)

"අල්-මිරාජ්" කියන්නේ කහ පාට ශරීරයක් තියෙන හාවෙක්. ඒත් මේ හාවාට නළලේ පිහිටි තනි කළු අඟක් තියෙනවා. අල්-මිරාජ් ජීවත් වෙන්නේ ඉන්දියන් සාගරයේ තියෙන දූපතක. අල්-මිරාජ් දකිනකොට අනික් සියළුම සත්තු පැන දුවනවා.

අර්-රූහ් (Ar-Ruhh)

"අර්-රූහ්" කියන්නේ ඉතා විශාල කුරුල්ලෙක්. චීනය අවට මුහුදේ ඇති දූපත් වල වාසය කරන අර්-රූහ් ඉතා විශාල බිත්තර දානවා.

ෂදාවර් (Shadhavar)

"ෂදාවර්" කියන්නේ මුවෙකුට සමාන සතෙක්. ඒත් ෂදාවර් ගේ නළලේ තනි අඟක් තියෙනවා. මේ අඟ කුහර සහිත අතු ගණනාවකින් කින් යුක්තයි. මේ අඟ හරහා හුළං හමන විට ඉතා මිහිරි සංගීත රාවයක් නිපදවෙනවා. ෂදාවර් ජීවත් වෙන්නේ බයිසැන්ටයින් අධිරාජ්‍යයේ.