1798 දී ප්‍රංශයේ අධිරාජ්‍යයා වුනේ නැපෝලියන් බොනපාර්ටේ.
1798 වෙද්දී ප්‍රංශය සහ බ්‍රිතාන්‍යය යුධ වදිමින් හිටියේ. තුර්කි ඔටෝමන් අධිරාජ්‍යය 1536 ඉඳලා දීර්ඝ කාලීන ප්‍රංශ මිතුරෙක්.
මේ වෙද්දි ඊජිප්තුව මම්ලුක් වාංශික සුල්තාන් වරු යටතේ ඔටෝමන් අධිරාජ්‍යයෙන් වෙන් වෙලා ස්වාධීන රාජ්‍යයක් විදිහට් කටයුතු කරමින් හිටියා.
1798 දී 40,000 ක ප්‍රංශ හමුදාවක් නැපෝලියන් යටතේ ඊජිතුව ආක්‍රමනය කළා. නැපෝලියන් ගේ සැලසුම වුනේ ඊජිප්තු වැසියන්ට තමා "ඔටෝමන් අධිරාජ්‍යයා වෙනුවෙන්" ඊජිප්තුව අල්ලා ගත්ත බව පෙන්වලා, ඔවුන්ගේ සිත් දිනාගෙන ඊජිප්තුවේ බලය තහවුරු කරගන්න. ඊට පසුව ඔහු සැලසුම් කලා පෙරදිග බ්‍රිතාන්‍යය යටත් විජිත වලට එරෙහිව ආක්‍රමනයක් දියත් කරන්න. විශේෂයෙන් ඉන්දියාව ඔහුගේ ඉලක්කයක් වුනා. එහිදී ඔහු ඒ වනවිට බ්‍රිතාන්‍යයන්ට එරෙහිව කැරලි ගසමින් සිටි ඉන්දියාවේ ටීපු සුල්තාන් ගේ සහය අපේක්ෂා කළා.
ඊජිප්තු වැසියන්, ටීපු සුල්තාන් මෙන්ම පෙරදිග බ්‍රිතාන්‍යය යටත් විජිත වල වැසියන් ගෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමානයක් ඉස්ලාම් බැතිමතුන්. මේ නිසා මේ සැලසුමට නැපෝලියන් ඉස්ලාම් ආගමේ මිතුරෙක් විදිහට පෙනී සිටීම අත්‍යාවශ්‍යය වුනා.
ඊජිප්තුවට ගොඩබැස්ස ප්‍රංශ හමුදාව පහසුවෙන්ම එය අල්ලා ගත්තා. නැපෝලියන් ඊළඟට ඊජිප්තුවේ සිටි ඉස්ලාමීය විද්වතුන් සමහර දෙනෙක් තමා දෙසට නවා ගන්න සමත් වුනා. කයිරෝ නුවර පැවැත්වුනු එක ප්‍රසිද්ධ උත්සවයකට නැපෝලියන් සහභාගී වුනේ අරාබි ජාතිකයෙක් ගේ ඇඳුමින් සැරසිලා.
මේ උත්සවයේදී ඔහු විශාල ජනකායක් ඉදිරියේ ෂහදාව හෙවත් ඉස්ලාම් ආගම වැළඳගැනීමේදී කිව යුතු පාඨය හඬනගා කියලා ඉස්ලාමය වැළඳ ගත්තා. ඔහුගේ "මිතුරු" විද්වතුන් ඔහුට "අලී" යන නම ප්‍රදානය කළා. ඉස්ලාම් ආගම වැළඳ ගැනීමේදී අරාබි නමක් ගැනීම සම්ප්‍රදායක්.
මේක නැපෝලියන්ගේ කපටි කමට දේශපාලන උපක්‍රමයක් විදිහට කළ දෙයක් මිස ඉස්ලාම් ආගම ගැන ඇතිවුනු කැමැත්තකින් කළ දෙයක් නොවෙන බවට කිසිම සැකයක් නෑ. ඒ වගේම කෙනෙක් සිය කැමැත්තෙන් ෂහදාව කිව්වෙ නැත්තම් ඔහු නියමාකාරයෙන් ඉස්ලාම් ආගම වැළඳ ගත් කෙනෙක් වෙන්නත් නෑ.
ඒත් "නිළ වශයෙන්" නැපෝලියන් ඉස්ලාමය වැළඳගෙන තියෙනවා.
නැපෝලියන්ගේ උපක්‍රමය සාර්ථක වුනේ නෑ. ඊජිප්තු වැසියන් ඔහු හිතපු තරම් ලේසියෙන් "අන්දන්න" පුළුවන් වුනේ නෑ. ප්‍රශ හමුදා වලට ඊජිප්තුවේ කැරලි ගණනාවකට මුහුණ දෙන්න සිදු වුනා.
කොරේ පිටට මරේ වගේ මුස්ලිම් භූමියකට යුරෝපීය හමුදාවක් පැමිණීම කලීෆා වරයා වශයෙන් තමාගේ තත්වයට මදිකමක් ලෙස සැලකූ ඔටෝමන් අධිරාජ්‍යයා ප්‍රංශ-ඔටෝමන් මිතුරුකම පසෙක දමා නැපෝලියන්ගේ ප්‍රංශ හමුදාවට එරෙහිව ජිහාඩයක් ප්‍රකාශ කරනවා. සිරියාවේ සහ පලස්තීනයේදී ඔටෝමන් සහ බ්‍රිතාන්‍යය හමුදා වලට එරෙහිව අසාර්ථක සටන් කීපයක් කරන නැපෝලියන් ආපහු ප්‍රංශය දක්වා පසු බසිනවා. ඊජිප්තුව නැවතත් ඔටෝමන් බලයට නතු වෙනවා.
No comments:
Post a Comment